Czersk

Kościół Przemienienia Pańskiego

Prospekt

Rozpoczynając rozważania na temat czerskiego instrumentarium organowego należy wspomnieć, że miejscowość ta ma ogromne znaczenie dla historii archidiecezji warszawskiej, tu bowiem w 1252 r. powstał archidiakonat. Warto również zatrzymać się nad kwestią rzekomych gotyckich organów, które miały znajdować się w Czersku. Otóż, jak podaje Jerzy Gołos, w 1244 r. organy w miejscowym kościele św. Piotra (na zamku) ufundował Konrad Mazowiecki. Autor przytacza treść odnośnego zapisu z 1728 r.: organum fixum, erexit Konradus dux Masoviae 1244. W rzeczywistości jednak zacytowana notatka, pochodząca z dzieła Wizytacje Archidiakonatu Warszawskiego Bpa S. Hozjusza[.] Rękopiśmienne wyciągi i notatki Ks. W. Kwiatkowskiego, nie znajduje się w toku narracji, lecz widnieje na tak zwanej fiszce (rodzaj zakładki z prywatnymi notatkami), sporządzonej przez rzeczonego ks. W. Kwiatkowskiego. Duchowny ów przypadkowo zestawił na jednym skrawku papieru wzmianki o: stabilnym instrumencie, dacie powstania świątyni w Czersku oraz osobie jej fundatora. Brak związku pomiędzy tymi informacjami wyraźnie sugeruje dzielący je przecinek. Ponadto Czersk został poważnie zniszczony podczas potopu szwedzkiego, co potwierdzają zapisy wizytacyjne z 1661 r., które nie wymieniają istnienia organów w żadnym ze zrujnowanych kościołów. Tak więc instrument wspomniany przez ks. W. Kwiatkowskiego w 1728 r. pochodził prawdopodobnie z końca XVII w.

Neobarokowy kościół Przemienienia Pańskiego wzniesiony został w latach 1805-1806 staraniem rządu pruskiego, jako swoiste zadośćuczynienie wobec parafii za zabranie jej wsi Linin. Gwoli ciekawostki wypada również odnotować fakt, iż do budowy świątyni użyto cegły pochodzącej z rozbiórki miejscowego zamku.

Obecnie wewnątrz kościoła znajdują się pneumatyczne organy o wiatrownicach stożkowych, zbudowane w 1912 r. przez firmę Dominika Biernackiego. Instrument ten nie był jednak wykonywany z przeznaczeniem dla czerskiej świątyni. Świadczy o tym już sama stylistyka prospektu (o elementach neoromańskich i neogotyckich), wyraźnie odbiegająca od neobarokowego wystroju wnętrza. Ponadto istnieje przesłanka, że organy te wybudowano z przeznaczeniem dla jednego z pomorskich kościołów, który został zniszczony podczas I wojny światowej. W 2006 r. instrument wyremontowała firma Włodzimierza Truszczyńskiego z Warszawy.

Prospekt organowy architektoniczny, o elementach neoromańskich i neogotyckich, jednosekcyjny, trójosiowy. Złożony z trzech pól piszczałkowych ujętych w arkady o łuku półkolistym. W zwieńczeniu pola centralnego wimperga z krzyżem na szczycie. Po bokach wimpergi i nad skrajnymi partiami prospektu pinakle. Prospekt utrzymany w kolorystyce ciemnego drewna. Detal snycerski złocony.