»English   »Mapa serwisu   »Kontakt
organy.art.pl » Instrumenty » Wielkopolskie » Poznań »

Poznań

Kościół św. Małgorzaty (Śródka)

Głosy Klawiatury Traktura gry Traktura rejestrów
16 2+P mechaniczna mechaniczna
Prospekt

Kościół św. Małgorzaty istniał już przed 1231 rokiem, kiedy to osadzono przy nim zakon dominikanów. W 1658 roku świątynia została odnowiona, a następnie przejęta przez księży filipinów. Po zniesieniu tegoż zgromadzenia (w 1805 roku) kościół został wcielony do parafii archikatedralnej, jako pomocniczy. Podczas drugiej wojny światowej budowla stała się magazynem książek. W latach: 1946-1947 przeprowadzono częściowe prace renowacyjne. Mimo licznych przekształceń, jakie miały miejsce w XVII i XVIII wieku, bryła świątyni zachowała kształt gotycki.

Pierwsza, pośrednia wzmianka o istnieniu instrumentu pochodzi z 1694 roku. Jest to zapis pochodzący z testamentu miejscowego organisty, Jerzego Klimaszewskiego. Bardziej konkretną informację podają akta wizytacyjne z 1779 roku, w których wymienione zostały duże i dobre organy. Kolejne wiadomości zawarte są w wykazie sprzętu kościelnego sporządzonym w 1805 roku. W dokumencie tym figuruje zarówno wspomniany wcześniej instrument, jak i pozytyw będący własnością Bractwa św. Barbary. Istnienie organów po raz ostatni odnotowano w 1866 roku, natomiast pozytywu – w 1843 roku.

W 1885 roku na chórze muzycznym w nawie głównej powstał nowy instrument, zbudowany przez Józefa Gryszkiewicza z Poznania. Były to mechaniczne organy o romantycznej dyspozycji, wyposażone w wiatrownice z wiszącymi klapami. Pod koniec XX i w pierwszych latach XXI stulecia stan instrumentu uległ diametralnemu pogorszeniu, wobec czego organy pozostawały nieczynne. Ponadto elementy drewniane były znacznie uszkodzone przez drewnojady.

W latach: 2002-2003 firma Jana Drozdowicza z Poznania wybudowała w kościele nowy instrument. Z dawnych organów J. Gryszkiewicza pozostał jedynie prospekt (odnowiony) oraz piszczałki metalowe.

Prospekt organowy neogotycki, architektoniczny, jednosekcyjny, trójosiowy. Osadzony na cokole ożywionym płycinami i zwieńczonym gzymsem. Złożony z trzech pól piszczałkowych, z których centralne (dwudzielne) wyższe od bocznych. Poszczególne segmenty ujęte lizenami, zamknięte motywami maswerków i wimperg z czołgankami. Wimpergi ażurowe, nad polami bocznymi zredukowane. Na osiach lizen sterczyny w partii zwieńczenia. Prospekt polichromowany. Detale złocone.

Stół gry wbudowany. Wiatrownice klapowo-zasuwowe. Dmuchawa elektryczna.

Skala organów – 2 manuały: C-f3; pedał: C-d1.

Stół gry
DYSPOZYCJA ORGANÓW
Manuał I
1. Prinzipal 8'
2. Flauto dolce 8'
3. Octave 4'
4. Spitzflöte 4'
5. Octave 2'
6. Progressia 2 - 3 fach
Manuał II
1. Lieblich gedackt 8'
2. Viola di Gamba 8'
3. Flauto amabile 4'
4. Oktav 2'
5. Quinte 2 2/3'
6. Oboe 8'
Pedał
1. Subbaß 16'
2. Oktavbaß 8'
3. Choralbaß 4'
4. Fagott 16'
Manual coppel, Pedal coppel 1, Pedal coppel 2
Podziękowania dla J. Drozdowicza za udostępnienie zdjęcia prospektu.
Tekst opracował Piotr Matoga.

Bibliografia:
Bolesława Krześlak, Zofia Kurzawa, „Kościół św. Małgorzaty na Śródce w Poznaniu”, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2009, s. 22-32, 59-60.

[PZ]

22.08.2008
Miłosz Sroczyński