Poznań

Kościół św. Józefa (OO. Karmelitów Bosych)

Budowę obecnego, barokowego kościoła rozpoczęto w 1644 roku, natomiast jego konsekracja nastąpiła w 1687 roku. Głównymi architektami zaangażowanymi we wznoszenie świątyni byli: Krzysztof Bonadura starszy, Krzysztof Bonadura młodszy oraz Jan Cantenazzi.

Pierwotnie na chórze muzycznym mieściły się nieznane bliżej organy o barokowym prospekcie. W 1801 roku, w obliczu kasaty klasztoru przez rząd pruski, karmelici zdołali sprzedać tenże instrument za 3.000 złotych. Nabywcą był starosta klonowski Józef Miełżyński, który przekazał organy kościołowi św. Jakuba w Miłosławiu. Świątynia pokarmelitańska stała się zborem garnizonowym wyznania ewangelickiego, w związku z czym około 1820 roku częściowo przekształcono jej wnętrze.

W 1919 roku kościół św. Józefa został mianowany katolicką świątynią garnizonową, natomiast w 1932 roku podjęto decyzję o rekonstrukcji wnętrza budowli. Po przeprowadzeniu stosownych prac konserwatorskich, w latach trzydziestych XX wieku, na chórze muzycznym zainstalowano nowe organy. W 1945 roku, podczas zaciekłych walk wyzwoleńczych na terenie miasta, kościół uległ poważnemu zniszczeniu i wypaleniu. Z dawnego wyposażenia przetrwał jedynie wspomniany instrument, aczkolwiek został on znacznie uszkodzony. Dla uzupełnienia zniszczonych elementów klasztor zakupił z organy pochodzące z poniemieckiej świątyni w Szamotułach. Był to dziewiętnastogłosowy głosowy instrument o dwóch manuałach i pedale, wybudowany przez firmę Gebrüder Walter z Guhrau i oznaczony, jako „numer [opus?] 45”. Rozpoczął się remont i częściowa przebudowa organów. Koszty przeprowadzonych wówczas prac opiewały na kwotę 35.000 złotych, przy czym 24.000 złotych zebrano podczas okolicznościowego koncertu kolęd w auli Uniwersytetu Poznańskiego. Recital ten został zorganizowany przez Komitet Odbudowy Kościoła św. Józefa. Zmodernizowany instrument oddano do użytku na rezurekcję w 1947 roku. Początkowo posiadał on trakturę pneumatyczną, którą około początku obecnego stulecia wymieniono na system elektro-pneumatyczny.

Prospekt organowy eklektyczny, architektoniczny, jednosekcyjny, pięcioosiowy. Osadzony na wydatnym cokole rozczłonkowanym lizenami. Złożony z podwyższonego pola centralnego flankowanego parami segmentów bocznych, w których: pola skrajne – jednokondygnacyjne, pola wewnętrzne – dwukondygnacyjne. Poszczególne segmenty przedzielone lizenami i zwieńczone rodzajem attyki.

Stół gry wbudowany. Wiatrownice stożkowe. Dmuchawa elektryczna.

Prospekt (stan ok. poł. XX w.)